Ultrasharing Paylaşımın Adresi

Yapım Ekleri

YAPIM EKLERİ :İsim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan başka isim ya da fiil türeten eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını da türünü de değiştirir. Her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük ya da gövde denir.Eğer sözcük yapım eki almışsa basit yapılıdır sözcük çekim eki olsa da basittir

 

1)İsimden İsim Yapım Ekleri :   

 

*Lık: kömür—lük, göz—lük , kulak—lık …

*lı: Şehir—li , para—lı , ağaç—lı , baş—lı …

*sız: su—suz, para—sız, ev—siz, 

*cü: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi, 

*ce: Türk—çe   İngiliz—ce  

*daş:Çağ—daş, arka—daş, yol—daş 

*üncü: üç—üncü beş—inci  

*msı:acı—msı ekşi—msi

*cil:et—cil  ben—cil insan—cıl 

*şın: sarı—şın 

*sal: kum—sal kadın—sal 

*ıt: yaş—ıt 

*cağız: kız—cağız çocuk—cağız

*cık:az-ı-cık küçük—cük 

*tı: horul—tı cıvıl—tı 

 

2)İsimden Fiil Yapan Ekler :İsim köklerine veya gövdelerine gelerek onlardan fiil türetir.

 

*la :su-la, taş-la, uğur-la

*al: çok-al, az-al, dar-al

*l: doğru-l, sivri-l

*a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a

*ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar

*da: fısıl-da, horul-dagürül-de

*at: yön-et, göz-et

*ık: geç-ik, bir-ik

*ımsa: az-ımsa, benim-se,küçü(k)-mse        

 --kır:fış—kır, hay—kır 

 --lan:ev—len, rahat—la 

 --laş:şaka—laş, der—leş, çocuk—laş 

 --sa:su—sa, garip—se önem—se

 

3)Fiilden İsim Yapan Ekler:Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim yapan eklere denir.

 

 --ca:düşün—ce, eğlen—ce 

 --ocak—ecek: giyecek, yok—ocak, aç—ocak

 --ak:yat—ak, kaç—ak, dur—ak, 

 --ga:böl—ge, bil—ge, süpür—ge, 

 --gan:çalış—kan, unut—kan, kay—gan

 --gı:sev—gi, çal—gı, as—kı 

 --gıç:bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç

 --gın:yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—gin

 --ı,--i:yaz—ı, öl—ü, yap—ı, çat—ı, kok—u, doğ—u

 --ıcı—ici:yap—ıcı, gör—ücü, al—ıcı, sat—ıcı, 

 --ık—ik:kes—ik, aç—ık, göç—ük, 

 --ım—im:say—ım, seç—im, öl—üm, ölç—üm

 --ın—in:yığ—ın, ak—ın, tüt—ün, ek—in, 

 --nç:gül—ünç, sev—inç 

 --ıntı:kes—inti, çık—ıntı, dök—üntü, 

 --ır-er:gel—ir, gid—er, ok—ur, 

 --ış:otur—uş, yürü—y-üş, 

 --ıt:geç—it, yak—ıt, ölç—üt, 

 --ma:gülmeyi severim , konuşmayı bil.

 --mak:gelmek, gitmek

 --tı:belir—ti, kızar—tı, 

 

Fiilden Fiil Yapan Ekler:Fiil soylu kelimelerden yeniden fiil yapan eklere denir.

 

 --dır:gül—dür, yap—tır, koş—tur, 

 --ala:kov—ala, silk—ele, 

 --er:gider, çık—ar, 

 --imsa:gül—ümse, an—ımsa, 

 --ın:gez—in, gör—ün, sev—in, taşı—n, 

 --r:kaç—ır, bat—ır, iç—ir, 

 --ş:gör—üş, uç—uş, gül—üş, 

 --t:uza—t, sap—ıt, korku—t, üşü—t, 

 --ı:sev—il, kır—ıl, sat—ıl