Ultrasharing Paylaşımın Adresi

Adlar

ADLAR (İSİMLER) 

Bütün sözcük türleri,iki gruba 

ayrılarak değerlendirilir. 

A)Ad Soylu Sözcükler: 



1)Ad (İsim) 

2)Sıfat (Önad) 

3)Zamir (Adıl) 

4)Zarf (Belirteç) 

5)Edat (İlgeç) 

6)Bağlaç 

7)Ünlem 



B)FİİLLER (Eylemler) 



1)Adlar:Varlıkları ya da kavramları 

karşılayan,onları tanımamızı 

sağlayan sözcüklere “ad”denir.

Bir kelimeye -mek, -mak ya da -ma, -me olumsuzluk 

ekini getiremiyorsak o kelime addır. 



*Bahçe, kum, Ali, kitap, çanta, Almanya, Merkür,… 

İsimleri: 



A)Görev ve anlamlarına göre, 

B)Varlıkların türüne göre, 

C)Varlıkların sayısına göre, 

D)Yapılarına göre olmak üzere 

4grupta inceleyebiliriz. 



GÖREV VE ANLAMLARINA GÖRE İSİMLER 



1)Somut İsimler:Taş,kitap,çiçek,… 

2)Soyut İsimler:Akıl,sevgi,saygı,şeytan,iyilik,keder,… 

3)İş ve Eylem Gösteren İsimler:Fiil soylu kelimelere 

“-mek, -mak, -ış, -iş, -me, -ma” ekleri getirilerek türetilen 

ve iş,oluş,eylem bildiren isimlerdir.Bunlara 

“fiilimsi” (isim-fiil) de denir. 

*Çalışmak, uyumak, dokunma, eğlenme, bakış, gülüş,… 



VARLIKLARIN TÜRÜNE GÖRE İSİMLER 



1)Özel İsimler:Tek olan,diğer varlıklara 

benzemeyen varlıkların özel adlarıdır. 

*Köroğlu, Nedim, Türkçe, Mehmet,Minnoş, 

Pamuk, Türk Dil Kurumu,... 



2)Tür (Cins) İsimleri:Aynı türden birçok varlığın ortak adlarıdır. 

*El, ayak, kardeş, amca, kedi, kaşık,şehir, kasaba,… 



VARLIKLARIN SAYILARINA GÖRE İSİMLER 



1)Tekil İsimler:Aynı türden varlıkların bir tekinin adıdır. 

*Çocuk, ay, kalem, kitap, elbise,… 



2)Çoğul İsimler:-ler,-lar çokluk ekini almış isimlerdir. 

*Çocuklar, ağaçlar, kitaplar, öğrenciler,… 



3)Topluluk İsimler:Biçim bakımından tekil 

göründüğü halde çokluk ya da topluluk anlamı veren adlardır. 

*Ordu, alay, sürü, kurultay, meclis, takım,… 

YAPI BAKIMINDAN İSİMLER 



1)Basit İsimler:Hiçbir yapım eki almamış isimlerdir. 

*Araba, insanlar, evimiz, yoldan, tahtayı, çanta, kuşlarım,… 



2)Türemiş İsimler:İsim ya da fiil kök ve gövdelerinden
 
yapım ekiyle türeyen isimlerdir. 

*Yol-cu, meslektaş, silgi, ölüm,… 



3)Birleşik İsimler:İki ismin aralarına başka bir
 
kelime girmeyecek şekilde birleşip kalıplaşmasıyla 

oluşan isimlerdir. 

*Anayurt, Çanakkale, açıkgöz, boşboğaz, 

aslanağzı, gecekondu, ateşkes, biçerdöver, 

bakarkör, giderayak,… 



İSİM TAMLAMALARI 



1)Belirtili Ad Tamlaması:Tamlayanın “-in” ilgi ekini 

tamlananın da “-i,si” 3.tekil kişi iyelik ekini aldığı tamlamalardır. 



NOT:Belirtili isim tamlamasını bulmak için 

tamlanana neyin,kimin sorularını sorarız. 

Türkçe’nin önemi, 

Yolun sonu, 

Ali’nin amcası, 

Arabanın boyası, 

Fırtınanın gücü, 

Bizim köyümüz. 



2)Belirtisiz Ad Tamlaması:Tamlayanı yalın halde 

bulunan,tamlananı 3.kişi iyelik ekini alan tamlamalardır. 

*Sokak kapısı, 

*Tarla kuşu, 

*Çam ağacı, 

*Okul müdürü, 

*Hızlı koşanı (sıfat) 

*Devlet memurları 



NOT:Belirtisiz isim tamlamasını bulmak için 

tamlanana “-ne” sorusunu sorarız. 

“Nasıl,ne kadar,kaç,hangi” gibi sorular sıfat tamlamasını buldurur. 



3)Takısız Ad Tamlamaları:Tamlayan ve 

tamlananın tamlama ekleri almadan 

oluşturdukları ad tamlamasıdır.

Bu tür tamlamalarda tamlayan,tamlananın ya 

neye benzediğini ya da neden yapıldığını anlatır. 

*Yünden çorap 

*Çelik tencere 

*Ahşap dolap 

*Taş duvar 

*Bakır tel 



Tamlayan tamlananın neden yapıldığını belirtiyor.

Tamlayanla tamlananın arasına “den” 
ekini getirdiğimizde anlam bozulmuyor.Oysa 

sıfat tamlamalarında bozulur. 





*Sarı çorap (sıfat) 

*İnci (gibi) diş 

*Kömür göz 

*Altın kalp 

*Çelik bilek 



Tamlayan,tamlananın neye benzediğini ifade ediyor.

Tamlayanla tamlananın arasına “gibi” 

edatını getirirsek sıfat tamlamasıyla karıştırmayız.

Çünkü sıfat tamlamalarının arasına 

“gibi” edatını getiremeyiz. 



NOT:Takısız isim tamlamalarının tamlayanları 

doğada tek başına bulunurken sıfat 

tamlamalarındaki doğada tek başına bulunmaz. 



4)Zincirleme Ad Tamlamaları:Bir ad tamlamasının 

üçüncü bir adla ya da başka bir ad tamlamasıyla 
oluşturduğu tamlamaya zincirleme ad tamlaması denir. 

*Bahçe kapısının anahtarı 

b.siz ad tam. ad 

zincirleme ad tam. 

*Çevre yolunun ağaçlandırma çalışmaları 

b.siz ad tam. b.siz ad tam. 

zincirleme ad tam. 



Ad Tamlamalarıyla İlgili özellikler: 



1)Belirtili ad tamlamalarında tamlayan 

çoğul,tamlanan da belgisiz bir sözcük 

olursa tamlayan eki “-in” yerine “-den” eki kullanılabilir. 

*Aşağıdakilerden hangisi (Aşağıdakilerin hangisi) 

*Yolculardan biri (Yolcuların biri) 



2)Belirtili ad tamlamalarında kimi zaman tamlayan 

ile tamlanan yer değiştirebilir. 

*Tadı yok sensiz geçen günlerin. 



3)Belirtili ve zincirleme ad tamlamalarında tamlayan 

ile tamlanan arasına sözcükler girebilir. 

*Masanın ayağı:(Masanın kırık ayağı) 

*Evin borcu.(Evin bir türlü bitmek bilmeyen borcu) 



4)Belirtili ad tamlamalarında tamlayan,tamlanan ya 

da ikisi birden zamir olabilir. 

*Onun kızı (Tamlayan zamir) 

*Çocukların bir çoğu (Tamlanan zamir) 

*Onların bir çoğu (Tamlayan da tamlanan da zamir) 



5)Tamlayanı zamir olan belirtili ad tamlamalarında 

tamlayan genellikle düşer.Bunlara “tamlayanı 

düşmüş ad tamlaması” denir. 

*Olayı bize babası anlatmıştı. (Onun babası) 

*Evimiz çok güzel oldu. (Bizim evimiz) 

*Paran var mı?(Senin paran) 



6)Bir tamlayan,birden çok tamlanan için;bir 

tamlanan da birden çok tamlayan için ortak kullanılabilir. 

*Evin kapısı ve penceresi açık kalmıştı.(Tamlayan ortak) 

*Ahmet’in,Murat’ın ve Deniz’in velisi 

toplantıya katılmadı.(Tamlanan ortak) 

ADLARDA KÜÇÜLTME 



Adlarda küçültme “cik ve ceğiz” ekleriyle sağlanır. 

*Şu tepeciği aşarsak köy görünür.(Küçük tepe) 

*Çocukcağız evin yolunu şaşırdı.(Küçük çocuk) 



Adların sonuna getirilen “cik,ceğiz” ekleri adlara 

değişik anlamlar da katabilir. 



*Anneciğimi çok özledim.(Sevgi) 

*Bir milyarcık borç verir misin?

(önemsememe-azımsama) 


NOT:-cik eki kimi zaman somut bir varlığa ad oldukları 

zaman küçültme anlamını yitirebilir. 

*Mehmetçik (Türk askeri) 

*Gelincik (Çiçek ismi) 

*Maymuncuk (Kapı kilidini açan araç) 

ÇOĞUL EKİNİN (-LER,-LAR)GÖREVLERİ 

VE EKLENDİĞİ 

SÖZCÜKLERE KATTIĞI ANLAMLAR: 

-Ler,-lar eki eklendiği sözcüğe her zaman çoğul 

anlamı katmaz;farklı anlam ilgileri de katabilir. 


*Birazdan Zeynepler gelir.(Belirli bir aileyi belirtiyor) 

*Bu cami Karahanlılar döneminde kalma.

(Sülale,soy anlamı katmış) 

*Müdür Beyler henüz gelmediler.(Saygı) 

*Hanımefendiler daha uyanmadılar.
 
(Alay,küçümseme, sitem anlamı katmış) 

*On yaşlarında bir çocuktu.(Yaklaşık anlamı katmış) 

*Hasta ateşler içinde kıvranıyordu.(Abartma) 

*Anadalu’da Yunus’lar bitmez.

(Özel ada benzerleri anlamı katmış) 

*Akşamları televizyon seyrederim.

(Belgisiz sıfat yerine geçerek “her” anlamı katmış)
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol